وقتی صحبت از انتقال پول بین کشورها میشود، یکی از اولین واژههایی که مطرح میگردد سوئیفت (SWIFT) است. این شبکه بینالمللی بیش از ۴۰ سال است که ستون فقرات ارتباطات مالی بانکها، مؤسسات و نهادهای مالی در سراسر جهان به شمار میرود. اما واقعاً سوئیفت چیست، چگونه کار میکند و چرا تا این حد اهمیت دارد؟
سوئیفت چیست؟
کلمه SWIFT مخفف عبارت Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication به معنای «جامعه جهانی ارتباطات مالی بینبانکی» است. این سازمان در سال ۱۹۷۳ در بلژیک تأسیس شد تا جایگزینی امن و استاندارد برای پیامهای مالی بین بانکها فراهم کند. پیش از آن، بانکها از روشهایی مانند تلکس برای انتقال پیامهای پرداختی استفاده میکردند که نهتنها کند بود بلکه امنیت بالایی هم نداشت.
سوئیفت خودش پول جابهجا نمیکند، بلکه یک سیستم پیامرسانی امن است که بانکها از آن برای ارسال دستور پرداخت، انتقال وجه، اطلاعرسانی درباره اعتبار اسناد، صدور ضمانتنامه و دهها پیام مالی دیگر استفاده میکنند.
چگونه کار میکند؟
وقتی شما قصد دارید پولی از یک کشور به کشور دیگر حواله کنید، بانک مبدأ دستور پرداخت را از طریق شبکه سوئیفت به بانک مقصد ارسال میکند. هر بانک در این سیستم یک کد سوئیفت (SWIFT Code یا BIC) دارد که نقش شناسه یکتا را ایفا میکند. این کد به سیستم کمک میکند تا مطمئن شود پیام مالی دقیقاً به مقصد صحیح ارسال شده است.
فرآیند بهطور خلاصه شامل مراحل زیر است:
- ثبت درخواست حواله توسط مشتری در بانک مبدأ
- ارسال پیام رمزگذاریشده از طریق شبکه سوئیفت به بانک مقصد
- بررسی و تأیید پیام توسط بانک مقصد
- واریز وجه به حساب گیرنده در کشور مقصد
کاربردهای اصلی سوئیفت
شبکه سوئیفت تنها برای حوالههای ارزی استفاده نمیشود، بلکه دامنه کاربرد بسیار گستردهای دارد:
- انتقال بینالمللی وجه بین بانکها
- تبادل پیامهای مرتبط با اعتبار اسنادی و ضمانتنامهها
- تسویه تراکنشهای مرتبط با بورس و اوراق بهادار
- ارتباط مالی بین بانکهای مرکزی و مؤسسات اعتباری
به همین دلیل است که سوئیفت را زبان مشترک دنیای مالی مینامند.
مزایای استفاده از سوئیفت
- امنیت بالا: تمامی پیامها رمزگذاری و امضا میشوند.
- استانداردسازی: همه بانکها از یک فرمت یکسان استفاده میکنند.
- سرعت و اطمینان: پیامها در چند دقیقه ارسال و دریافت میشوند.
- گستردگی جهانی: بیش از ۱۱ هزار مؤسسه مالی در ۲۰۰ کشور عضو این شبکه هستند.
سوئیفت و ایران
ایران نیز سالها از این شبکه برای انجام تبادلات مالی استفاده میکرد، اما با تشدید تحریمهای بینالمللی، دسترسی بسیاری از بانکهای ایرانی به سوئیفت محدود یا قطع شد. این موضوع باعث شده شرکتها و افراد برای نقلوانتقال پول بینالمللی با موانع جدی روبهرو شوند. در نتیجه، بسیاری به روشهای جایگزین مانند حوالههای غیررسمی، صرافیها یا پلتفرمهای پرداخت واسط روی آوردهاند.
جایگزینهای سوئیفت برای کاربران ایرانی
با وجود محدودیتهای سوئیفت، راهکارهای جایگزینی برای کاربران ایرانی ایجاد شده است. یکی از این راهکارها، استفاده از پلتفرمهایی مانند OpexPay است که امکان پرداختهای بینالمللی، خرید سرویسهای خارجی و حتی دریافت درآمد از کارفرمایان جهانی را فراهم میکند. این سرویسها بهطور خاص برای شرایط ایران طراحی شدهاند و میتوانند بسیاری از مشکلات ناشی از نبود دسترسی به سوئیفت را پوشش دهند.
آینده سوئیفت و پرداختهای بینالمللی
سوئیفت همچنان پرکاربردترین شبکه پیامرسان مالی در جهان است، اما با ظهور فناوریهای جدید مانند بلاکچین و ارزهای دیجیتال، رقابت برای جایگزینی یا تکمیل این سیستم شدت گرفته است. کشورهایی که تحت محدودیتهای مالی قرار دارند نیز تلاش میکنند شبکههای بومی یا منطقهای خود را توسعه دهند.
جمعبندی
سوئیفت را میتوان شریان حیاتی نظام مالی بینالمللی دانست. این شبکه انتقال پیامهای مالی را امن، سریع و استاندارد کرده است. با این حال، محدودیت دسترسی ایران به این سیستم، کاربران و کسبوکارهای ایرانی را با چالشهای جدی مواجه کرده است. در چنین شرایطی، پلتفرمهایی مانند OpexPay نقش مهمی در پر کردن این خلأ ایفا میکنند و امکان اتصال امنتر و سادهتر به اقتصاد جهانی را فراهم میسازند.
